Glista ludzka (ascaris lumbricoides) jest robakiem obłym należącym do nicieni (nematoda) dochodzącym do 25 cm długości i 0,6 cm średnicy. Glistnica może powodować objawy od strony układu oddechowego, pokarmowego i skóry, a także bardzo groźne powikłania.
Cykl rozwojowy rozpoczyna złożenie jaj przez samice w ilości około 200 000 sztuk na dobę, które następnie są wydalane z kałem. W jaju znajduje się zarodek, który potrzebuje 3 tygodni do przekształcenia się w larwę. Larwa dostaje się do organizmu człowieka przez połknięcie, następnie po dostaniu się do jelita cienkiego wydostaje się z jaja i wędruje do płuc, gdzie rośnie do długości 1 mm w czasie 10 dni (zwiększa swoja długość 10-krotnie). Kolejny etap rozwoju to to przeniknięcie z pęcherzyków płucnych przez drogi oddechowe do gardzieli, gdzie zostaje następnie połknięta, umiejscawia się w jelicie cienkim. Po kolejnych dwóch miesiącach glista uzyskuje postać dorosłą.
Intensywność zakażenia może być różna od pojedynczego osobnika do setek sztuk. Glisty mają skłonność do wnikania w ciasne przewody oraz do skupiania się w kłąb.
Działanie chorobotwórcze glistnicy to:
- działanie mechaniczne (wędrówka larw i dorosłych pasożytów przez delikatne tkanki)
- działanie alergiczne (glisty wydalają substancje silnie alergizujące)
- działanie toksyczne (neurotoksyny)
Wędrówka larw glisty przez wątrobę może powodować powstanie ziarniniaków, natomiast okres przebywania larw w pęcherzykach płucnych powoduje uszkodzenie tkanek, wynaczynienie i nacieki komórkowe. Zespół płucny rozwija się kilka dni po zarażeniu i trwa około dwa tygodnie. Charakteryzuje go nieżyt oskrzeli, kaszel wykrztuszanie mokrej plwociny, gorączka i duszności.
Objawy glistnicy jelitowej to:
- bóle brzucha
- nudności
- biegunki
- zaparcia
- brak apetytu
- silne pobudzenie ruchowe
Charakterystyczne dla glistnicy są następujące objawy
- alergie w postaci nieżytu oskrzeli oraz astmy oskrzelowej
- przewlekłe zmiany pokrzywkowate skóry
Niewyleczona glistnica może prowadzić do następujących powikłań:
- niedrożność jelita (skłębienie kilku lub więcej glist)
- zatkanie dróg żółciowych i przewodu trzustkowego
- ropnie wątroby
- zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie ropne otrzewnej
- perforacja ściany jelita cienkiego
- niedrożność górnych dróg oddechowych
Glistnica dróg żółciowych u dzieci jest częstą przyczyną żółtaczki, natomiast u dorosłych powoduje powstawanie kamieni w pęcherzyku żółciowym.
Jaja glisty wydalone do gleby z kałem mogą być aktywne nawet po kilku latach.
Najskuteczniejszy sposób uniknięcia zarażenia glistnica to mycie rąk oraz warzyw i owoców przed spożyciem.